Οι διακοπές κάνουν καλό στην υγεία μας βεβαιώνουν οι επιστήμονες
-
Οι διακοπές συχνά μοιάζουν περισσότερο με αγγαρεία παρά με απόλαυση – ειδικά όταν επιστρέφουμε σε έναν χαμό από εκκρεμότητες και ένα γεμάτο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο με δραστηριότητες και αρμοδιότητες που πρέπει να διευθετηθούν. Ωστόσο, σύμφωνα με την επιστήμη, οι διακοπές το αξίζουν και με το παραπάνω.
Έρευνες δείχνουν ότι όσοι δεν παραλείπουν τις διακοπές τους απολαμβάνουν σημαντικά οφέλη για την υγεία και την ψυχική ευεξία τους. Από καλύτερη καρδιολογική υγεία μέχρι μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, οι αποδράσεις –ακόμα και οι σύντομες– φαίνεται να προσφέρουν πολύ περισσότερα από λίγες στιγμές χαλάρωσης.
Σύμφωνα με ανασκόπηση 32 μελετών που δημοσιεύτηκε το 2025 στο Journal of Applied Psychology, οι θετικές επιδράσεις των διακοπών στην ευεξία είναι πιο ουσιαστικές και διαρκείς από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες μέχρι τώρα.
Μια διαχρονική μελέτη με πάνω από 12.000 άνδρες υψηλού κινδύνου για στεφανιαία νόσο κατέδειξε ότι εκείνοι που έκαναν διακοπές κάθε χρόνο για εννέα συνεχόμενα έτη είχαν 20% χαμηλότερο συνολικό κίνδυνο θανάτου και έως και 30% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιακή νόσο.
Παρόμοια ευρήματα προέκυψαν για το μεταβολικό σύνδρομο, το οποίο σχετίζεται με διαβήτη και καρδιαγγειακά νοσήματα. Κάθε επιπλέον περίοδος διακοπών μείωνε τον κίνδυνο κατά σχεδόν 25%.
Άλλες μελέτες εντόπισαν σημαντικές μειώσεις σε επίπεδα άγχους, εξουθένωσης και κατάθλιψης μεταξύ όσων πήγαιναν διακοπές, καθώς και αύξηση στη γενικότερη ευτυχία και ποιότητα ζωής.
Ακόμα και ένα μικρό διάλειμμα έχει αντίκτυπο: ερευνητές στην Αυστρία διαπίστωσαν ότι όσοι έφυγαν για τετραήμερες διακοπές εκτός σπιτιού ένιωθαν πολύ πιο ανανεωμένοι από όσους πήραν απλώς άδεια και έμειναν στο σπίτι. Και αυτό το «afterglow» κράτησε ως και 45 ημέρες μετά την επιστροφή.
Μια μελέτη του 2022 στο Nature Human Behavior έδειξε ότι οι διακοπές μπορούν να βοηθήσουν στην ανάκτηση του χαμένου ύπνου. Ανάλυση δεδομένων από 20.000 άτομα που φορούσαν συσκευές παρακολούθησης ύπνου έδειξε ότι όσοι κοιμούνταν λιγότερο από 7,5 ώρες τη νύχτα κοιμούνταν περισσότερο όταν πήγαιναν διακοπές.
«Αν κάποιος κοιμάται λίγο στο σπίτι, τότε το να βρίσκεται σε νέο περιβάλλον ίσως του επιτρέπει να ανακάμψει», εξηγεί η Sune Lehmann, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
Οι διακοπές φαίνεται να έχουν θετική επίδραση και στις σχέσεις. Μελέτη του 2024 έδειξε ότι τα ζευγάρια που περνούν διακοπές με νέες, ενδιαφέρουσες ή προκλητικές δραστηριότητες ανανεώνουν τη ρομαντική τους σπίθα και απολαμβάνουν περισσότερη σωματική οικειότητα στη συνέχεια.
«Το πάθος μπορεί να μειωθεί ακόμα και στις πιο σταθερές σχέσεις», δήλωσε ο John K. Coffey, αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. «Η εξερεύνηση, η μάθηση και η κοινή εμπειρία ενισχύουν την εγγύτητα».
Ακόμα και απρόοπτα, όπως το να χαθείτε ή να χάσετε μια πτήση, μπορούν –όπως λένε οι ειδικοί– να φέρουν το ζευγάρι πιο κοντά.
«Οι διακοπές λειτουργούν ως ρυθμιστικό ενάντια στο χρόνιο στρες, βασικό παράγοντα που επιβαρύνει το σώμα», εξηγεί ο Brooks B. Gump, καθηγητής δημόσιας υγείας. Επιτρέπουν στο σώμα να ανακάμψει, μειώνοντας την κορτιζόλη και αποκαθιστώντας την ισορροπία.
Ο Ryan Grant, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια, προσθέτει: «Οι διακοπές μάς επιτρέπουν να ανακτήσουμε ψυχολογικούς πόρους όπως ενέργεια, θετική διάθεση και συναισθηματική ισορροπία».
