Σε αυτή τη χώρα οι άνεργοι Gen Z αυτοαποκαλούνται “rat people” και περνούν την ημέρα τους στο κρεβάτι
-
Η αύξηση της ανεργίας μεταξύ των νέων στην Κίνα έχει δημιουργήσει ένα νέο διαδικτυακό φαινόμενο που τραβά την προσοχή: ολοένα και περισσότεροι Gen Z που δυσκολεύονται να βρουν εργασία, υιοθετούν την ταυτότητα των «rat people», παρουσιάζοντας έναν τρόπο ζωής που χαρακτηρίζεται από πολύωρη παραμονή στο κρεβάτι, συνεχή χρήση του κινητού και ελάχιστη δραστηριότητα μέσα στην ημέρα. Η τάση ξεκίνησε από τα κινεζικά social media και λειτουργεί, σύμφωνα με ειδικούς, ως μια άτυπη μορφή διαμαρτυρίας απέναντι στην πίεση της αγοράς εργασίας, που έχει ως αποτέλεσμα το burnout.
Σε εφαρμογές όπως το Weibo, το RedNote και το Douyin, πολλοί νέοι καταγράφουν την καθημερινότητά τους σχεδόν αποκλειστικά από το κρεβάτι: ξυπνούν το μεσημέρι, περνούν ώρες κάνοντας scroll, αποφεύγοντας κάθε δραστηριότητα. Τα βίντεο συγκεντρώνουν εκατοντάδες χιλιάδες προβολές και σχόλια από άλλους Gen Z που δηλώνουν ότι ακολουθούν παρόμοιο μοτίβο στην καθημερινότητά τους, επιλέγοντας τον «οριζόντιο» τρόπο ζωής.
Το φαινόμενο εμφανίζεται σε μια περίοδο, όπου η ανεργία των νέων στην Κίνα παραμένει σε υψηλά επίπεδα - περίπου ένας στους έξι νέους δεν εργάζεται. Παράλληλα, η αγορά εργασίας είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική, με πολλούς απόφοιτους να καταγγέλλουν ότι οι αιτήσεις τους μένουν χωρίς απάντηση ή απορρίπτονται συστηματικά. Σύμφωνα με ειδικούς, αυτή η συνεχής έκθεση στην αβεβαιότητα οδηγεί αρκετούς νέους στην απομόνωση, νιώθοντας ότι οι προσπάθειές τους δεν έχουν αντίκρισμα.
Η τάση των «rat people» αποτελεί συνέχεια μιας ευρύτερης στάσης απόρριψης των εντατικών ρυθμών εργασίας. Προηγήθηκαν το «lying flat» το 2021 και η κριτική στο μοντέλο 996, το οποίο προέβλεπε εργασία από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ για έξι ημέρες την εβδομάδα. Αντίστοιχα φαινόμενα εμφανίζονται και στη Δύση, όπως το quiet quitting, γεγονός που μαρτυρά πως η αντίδραση στο burnout είναι γενική.
Ψυχολόγοι και σύμβουλοι καριέρας επισημαίνουν ότι η συμπεριφορά των νέων δεν προκύπτει από τεμπελιά, αλλά από κόπωση και απογοήτευση από τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στον επαγγελματικό τομέα. Κάποιοι θεωρούν ότι η υιοθέτηση μιας παθητικής καθημερινότητας λειτουργεί ως τρόπος ανάκτησης ελέγχου, έστω και προσωρινά. Ωστόσο, προειδοποιούν ότι η μακροχρόνια απομάκρυνση από την προσπάθεια εύρεσης εργασίας μπορεί να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την επιστροφή στην ενεργό δράση.Οι ειδικοί, από την πλευρά τους, προτείνουν μικρά και σταδιακά βήματα, όπως μερική απασχόληση, συμμετοχή σε μικρά projects ή ακόμη και απλές καθημερινές δραστηριότητες εκτός σπιτιού, ως τρόπους επανενεργοποίησης. Παράλληλα, υπογραμμίζουν, ότι η δημοσιοποίηση περιεχομένου σχετικού με το «rat lifestyle» ενδέχεται να δημιουργήσει αρνητικές εντυπώσεις σε εργοδότες, κάτι που μπορεί να επηρεάσει μελλοντικές ευκαιρίες.